Öz denetim, yani kendimizi kontrol edebilme becerisi, hepimizin sahip olmak istediği bir yetenektir. Kimi insan için abur cubur yemek bir bağımlılıktır, kimileri için bilgisayar oyunları. Bazılarınınsa güç geçtikçe kurtulmaları zorlaşan daha da ciddi bağımlılıkları vardır.
Öz denetim, sadece tutkularınızı dindirmekten ibaret değildir. Çok çabuk öfkelenen biriyle aynı evde yaşamak zorunda kaldınız mı? Ya da dilinin ayarı olmayan patavatsız biriyle? Öz denetim, diğer insanlarla birlikte yaşamamızı katlanılabilir hale getiren bir özelliktir; ölçülü bir şekilde yaşamamızı sağlayıp uzun dönemde utançtan kurtarır bizi.
Hristiyanlıkta Öz Denetim
Öyleyse Hristiyanların bu konudaki görüşleri nelerdir? Kutsal Kitap’ta bununla ilgili bilmemiz gereken neler var?
Öz denetim, bizi yönlendiren Tanrı’nın “ruhunun ürünlerinden” biridir (Galatyalılar 5:22-23). Burada kullanılan ifadenin düz tercümesi, “Ruh’un meyveleri”dir (bu Ruh, Mesih’i kabul eden herkesin içinde yaşayan Kutsal Ruh’tur). Öz denetim, bir yandan diğer insanlar için nasılsa Hristiyanlar için de aynıdır. Ama bir yandan da farklılık gösterir. Çünkü bizler, Tanrı’nın rehberliğini kabul ediyoruz.
Önce, aynı olan kısma değinelim: Hristiyanların da ihtiyaçları, arzuları, hedefleri, güdüleri vardır ve öz denetim bütün bunların bir uyum içinde çalışmasını sağlar. Aynı zamanda, bütün insanlar gibi, her konuda kendimizi kontrol edemeyeceğimizin de farkındayız. Her gün hatalar yapıyoruz. Bu yüzden de kendimizi geliştirmek istiyoruz.
Hristiyan olsun olmasın herkesin yararlanabileceği kişisel gelişim kitapları var piyasada. Fakat Tanrı insanlara, “kendini biraz daha zorla”, “biraz daha zeki davran” gibi öğütler vermekten çok daha fazlasını yapıyor. Bu öğütler ne kadar yararlı olsa da, her şeyi bizim yapmamızı gerektiriyorlar, ki bu oldukça zor.
Kişisel Gelişim Kitaplarından Daha Fazlası
Ama isteyen herkes için Tanrı şöyle diyor: “Bırak sana yardım edeyim, birkaç öğütten daha fazlasını yapayım -geleyim ve içinde yaşayayım, olmak istediğin insan yapayım seni.” Bu harika bir başlangıç olmakla birlikte, hayatımızdaki zorluklar bütünüyle ortadan kalkmıyor. Kutsal Ruh, -istediğimiz her konuda veya istediğimiz anda değilse bile- hayatımızın gerek gördüğü alanlarında değişiklik yapıyor. Yavaş da olsa hızlı da olsa, hayatımız değişiyor. Öz denetim de Kutsal Ruh’un değiştirdiği bu alanlardan birisidir.
“Ama tanıdığım birçok Hristiyan öz denetimden yoksun insanlar?” diye soruyor olabilirsiniz. Ne yazık ki haklısınız ve bu gerçekten de üzücü bir durum. Tanrı bize değişim vaat ediyor evet; ama biz, kötüyü seçmeye yönelik irademizle bunu reddederek benliğe göre yaşamaya devam edebiliyoruz. Bazı insanlar bu yönde seçim yapıyorlar. Bazıları Hristiyanlar olarak yolun başında olduklarından, henüz pek deneyim sahibi değiller. Kimileri de o kadar kötü durumda ki yıllar geçmesine rağmen hiçbir ilerleme kat edemediklerini görebiliyoruz.
Öz Denetim Doğuştan Gelen Bir Özellik Değil
Şöyle de düşünüyor olabilirsiniz: “Bazı Hristiyan arkadaşlarım öz denetim sahibi ama bunun nedeni, onların diğer insanlar kadar çok hırsları ve tutkuları olmaması olabilir mi? Belki de doğuştan öyleler. Belki de X kişisi zaten iyi bir kişidir.” Ama hayır. Hristiyanlar da sizin başa çıkmaya çalıştığınız hırslarla ve şiddetli arzularla mücadele ediyorlar. Doğuştan gelen bir özellik değil bu. Aslında biz bir anlamda “hile yapıyoruz” da diyebiliriz, çünkü Tanrı’yı arkamıza alıyoruz (Siz de O’ndan yardım alabilirsiniz).
Öz denetim sahibi Hristiyanlar bununla övünmezler, çünkü onların elinde olan, kendi başardıkları bir şey değildir bu. Bunu sağlayan Tanrı’dır. Gerçek şu ki, bizler öz denetimimizi kendimiz sağlamıyoruz; o bizden kaynaklanmadı ve kaynaklanmayacak da. Kutsal Ruh’un yardımına ve rehberliğine her zaman aynı derecede ihtiyacımız var. Ve ne iyi ki, Tanrı, kendisinden isteyen herkese Kutsal Ruh’unu cömertçe veriyor (Luka 11:13).
